Wiertarka, wiertarka udarowa, młowiertarka -jak wybrać właściwe narzędzie

Wiertarka to podstawowe narzędzie każdego majsterkowicza. Mnogość zastosowań, różne typy materiałów w których się pracuje, różne uchwyty wiertarskie generują coraz to kolejne konstrukcje. Tak duża różnorodność sprawia, że dość ciężko z marszu odpowiedzieć, która wiertarka będzie dla nas najlepsza. Przyjrzyjmy się zatem co jest dostępne w ofertach:

Konstrukcje wiertarek dostępne na rynku

Ze względu na specyfikę pracy oraz warunki powstały liczne typy wiertarek w zależności od zastosowań. Jeżeli głównie pracujemy z płytami karton gipsowymi lub montujemy meble będziemy potrzebować zupełnie innych narzędzi niż osoba pracująca głównie w betonie lub podczas montażu ciężkich konstrukcji drewnianych. Narzędzia wiertarskie dzielimy na:

wiertarki bezudarowe – to lekkie, poręczne narzędzia służące do wykonywania otworów techniką bezudarową. Doskonale sprawdzą się podczas pracy w drewnie, metalu oraz przy tworzeniu otworów w gazobetonie. Stosunkowo małe wymiary oraz niska waga pozwalają na komfortową pracę nawet z urządzeniem nad głową, co w przypadku cięższych konstrukcji nie jest takie proste.

wiertarki udarowe – są to urządzenia wyposażone przeważnie w udar mechaniczny. Dzięki zastosowaniu udaru praca w twardych materiałach jak zbrojony beton jest możliwa, ale nie będzie tak efektywna jak w przypadku młotowiertarek czy młotów udarowo-obrotowych. Wiertarki udarowe posiadają przełącznik trybu pracy pozwalający na wiercenie bezudarowe np. w drewnie czy metalu. Wiertarki udarowe podobnie jak wiertarki ręczne posiadają klasyczny uchwyt wiertarski 10/13mm (na kluczyk lub samozaciskowy) do wierteł walcowych.

młotowiertarki – to narzędzia charakteryzujące się dużą mocą udaru. Możliwe jest to dzięki wykorzystaniu technologii udaru elektropneumatycznego, który osiąga nawet 5J i więcej przy zastosowaniu uchwyty SDS PLUS oraz powyżej 10J dla narzędzi z uchwytem SDS MAX. Ze względu na wymagania technologiczne udaru uchwyt SDS musi posiadać delikatny luz co objawia się delikatnym biciem końcówki roboczej (nie osiowa praca wiertła). Z tego powodu młotowiertarki nie zalecane są do precyzyjnych prac ślusarskich, czy dekarskich. Jednakże podobnie jak wiertarki udarowe mają przełącznik trybu pracy i funkcję wiercenia bez udaru. Młotowiertarki doskonale sprawdzą się za to przy wierceniu wielu otworów w betonie gdzie liczy się siła udaru i szybkość wiercenia w tego typu materiałach. W odróżnieniu od wiertarek udarowych posiadają dodatkowo funkcję podkuwania, bardzo przydatną np. podczas usuwania starej glazury czy wyrównywania powierzchni (usuwanie starego kleju do płytek itp.).

wiertarki stołowe - to narzędzie przeznaczone do stacjonarnego użytku w warsztacie lub garażu. Dzięki zastosowaniu kilku przełożeń możemy precyzyjnie i w lepszym stopniu dopasować prędkość obrotową do średnicy wiertła i obrabianego materiału. Wiertarki stołowe posiadają wbudowany statyw, który umożliwia precyzyjne prowadzenie otworów. Dodatkowym atutem jest opcjonalny obrotowy blat stołu oraz możliwość montażu na stoliku wiertarki imadła maszynowego np. DEDRA 1299 do mocowania obrabianych elementów.

wiertarko-wkrętarki akumulatorowe – to uniwersalne narzędzia, którymi wprawny majsterkowicz może wykonać często pracę, którą laik wykonałby tylko ciężką wiertarką. Do podstawowych prac wystarczy kompaktowy model jak DED7040. Wyjątkowo lekka konstrukcja pozwala na sprawną i efektywną pracę nawet w mało komfortowych pozycjach. A do cięższych zadań można wybrać wiertarko-wkrętarkę z udarem DED7142. Umożliwia to sprawne wiercenie w betonie oczywiście nie zastąpi nam ona młotowiertarek jeśli pracujemy głównie w takim materiale.

Wiertarki – najważniejsze parametry

Skoro mamy już wiedzę, jakie konstrukcje na rynku mamy dostępne to czym w zasadzie oprócz kształtu się one różnią? Poniżej najważniejsze parametry rozróżniające urządzenia.

Prędkość obrotowa – czy ma znaczenie

Prędkość obrotowa silnika to jeden z parametrów, które zdecydowanie różnią wiertarki od młotowiertarek. Te pierwsze osiągają nawet 4000 obr/min, podczas gdy młotowiertarki pracują z prędkością około 900-1500obr/min

Czym jest to spowodowane? Przede wszystkim wynika to z innej konstrukcji przekładni oraz przeznaczenia narzędzia. Większa prędkość obrotowa przekłada się na lepszą precyzję skrawania co jest potrzebne podczas obróbki metalu czy drewna. W przypadku pracy w betonie lub cegle precyzja schodzi na drugi plan, a najważniejsza jest wytrzymałość i efektywność wiercenia. Dodatkowo poprzez zastosowanie udaru, materiał jest nadkruszany z każdym uderzeniem (nawet kilka-kilkadziesiąt tysięcy razy na minutę), a obrót wiertła oprócz skrawania, głównie usuwa urobek z prowadzonego otworu.

Moc silnika – więcej równa się lepiej?

Każde urządzenie posiadające silnik elektryczny posiada moc znamionową wyrażoną w Watach [W] lub kiloWatach [kW]. Teoretyczne im większa moc znamionowa, tym silnik jest mocniejszy, a dokładnie wyższy moment obrotowy silnika. Niestety moc silnika to nie tylko większe zapotrzebowanie na energię, ale również często większa waga urządzenia.

Wielkość narzędzia – jego waga

Jest to bardzo ważny parametr, a często pomijany. W pogoni za mocą silnika czy udaru często zapominamy o tym, jak bardzo niewygodnie jest pracować ciężkim narzędziem. Dla przykładu wywiercenie kilku otworów nad głową potrafi skutecznie zniechęcić do majsterkowania. Dlatego przed wyborem urządzenia musimy zastanowić się do czego ma ono nam służyć, bowiem zbyt duże urządzenie będzie mało poręczne lub nie do wykorzystania w ciasnych, trudnodostępnych miejscach.

Udar – energia uderzenia

To parametr stosowany przy młotowiertarkach, młotach udarowych, wiertarkach udarowych oraz wszystkich innych urządzeniach wiercących wyposażonych w funkcję udaru. Jednostką siły udaru jest dżul [J]. 1 dżul odpowiada uderzeniu wolno opadającego 100g ciężaru z wysokości 1m. Niby 100g to bardzo nie wiele, ale wysoka częstotliwość (nawet kilkadziesiąt tysięcy uderzeń na minutę – 32400 dla DED7142) sprawia, że narzędzia wyposażone nawet w udar o sile 1J zdecydowanie szybciej wykonają otwór w twardym betonie niż wiertarka bezudarowa.

Udar może być generowany poprzez mechaniczną przekładnię lub system udaru elektropneumatycznego. W tańszych, mniejszych konstrukcjach stosowany jest udar mechaniczny wymagający dociskania urządzenia do wierconej powierzchni co powoduje zazębienie się przekładni i uzyskanie udaru.

W młotowiertarkach udarowych, które przeznaczone są do intensywniejszej pracy, występuje dodatkowa funkcja, jakiej nie ma w klasycznych wiertarkach udarowych – podkuwanie. Dzięki tej funkcji, możemy kruszyć powierzchnie betonowe np. ściany czy też skuwać płytki ze ścian stosując odpowiednią końcówkę roboczą np. dłuto płaskie SDS+ WPD40. Obecność tej funkcji wymusza zastosowanie innego rodzaju udaru w samej konstrukcji urządzenia. Udar elektropneumatyczny to mechanizm, którego zadaniem jest wytworzenie siły udaru mierzonej w [J] na szczycie końcówki roboczej(wiertła, bądź dłuta), bez zbędnego „siłowego” dociskania urządzenia do powierzchni, w której wiercimy lub którą skuwamy. Wirnik silnika w trakcie pracy przenosi obroty na mechanizm korbowodu zakończony tłoczkiem, a ten wprowadzony w intensywny ruch wytwarza wewnątrz głowicy poduszkę powietrzną, która to wypycha kolejny tłoczek. Tłoczek ten wypchnięty sprężonym powietrzem, uderza w bijak, który przenosi wytworzoną wewnątrz urządzenia siłę na końcówkę roboczą tj. wiertło bądź dłuta. Cały jeden cykl odbywa się w ułamku sekundy i charakteryzuje go parametr nazywany częstotliwością udaru. Częstotliwość udaru w młotowiertarkach to zazwyczaj wartości liczone w tysiącach uderzeń na minutę, dzięki temu młotowiertarki dedykowane są do intensywnej pracy z twardymi materiałami typu beton czy beton zbrojony.

Rodzaj zasilania

Bardzo ważny parametr techniczny. Determinuje on, gdzie możemy urządzenie użytkować. Urządzenia zasilane z sieci, czyli popularnego gniazdka 230V, mają doskonałe parametry pracy, dużą moc udaru itp. Ale mają jedną zasadniczą wadę. Potrzebują zewnętrznego źródła zasilania. Do wiercenia na zewnątrz warsztatu czy garażu potrzebować będziemy odpowiedniej długości przedłużacza. A domowy przedłużacz w miejscach narażonych na wilgoć to proszenie się o wizytę elektryka.

Drugą grupą narzędzi są elektronarzędzia wiertarskie zasilane akumulatorowo. Dzięki zastosowaniu technologii litowo-jonowej. Posiadają one coraz częściej zbliżone parametry do odpowiedników zasilanych z gniazdka. Niestety doskonała mobilność i możliwość wiercenia w dowolnym miejscu okupiona jest czasem pracy. Przy intensywnej pracy musimy być wyposażeni w dwie baterie pozwalające na naprzemienną pracę. W tej grupie znajdziemy nie tylko wiertarko-wkrętarki akumulatorowe, ale również młotowiertarkę jak DED7048 z siłą udaru 1,8J co już jest dobrym parametrem jak na urządzenie akumulatorowe zasilane 18V silnikiem.

Uchwyt wiertarski – czyli co wspólnego ma wiertarka z futerkiem

Uchwyt wiertarski to element, w który mocujemy końcówkę roboczą (wiertło, dłuto, otwornice itp.). Popularnie nazywany przez majsterkowiczów futerkiem. W zależności od konstrukcji oraz rodzaju urządzenia do wyboru mamy elektronarzędzia wyposażone w:

uchwyt kluczykowy – przeznaczony do wierteł o walcowym kształcie trzpienia lub końcówek wkrętakowych o trzpieniu HEX. Wielu majsterkowiczów uznaje, że jest to najpewniej trzymający wiertło uchwyt. Ręczne dokręcenie kluczykiem powoduje idealne dopasowanie szczęk mocujących do płaszczyzn wiertła co zapobiega biciu oraz wyślizgiwaniu się wierteł, zwłaszcza tych w minimalnym zakresie wielkości średnicy. Uchwyty kluczykowe występują w dwóch wariantach do 10 i 13mm. Jednak wymiana końcówki roboczej w tego typu uchwycie jest uciążliwa i wymaga posiadania kluczyka do głowicy, takiego jak YKS002 i YKS003

uchwyt samozaciskowy – bardzo popularny rodzaj uchwytów wiertarskich. Doskonale sprawdza się w przypadku wiertarko-wkrętarek, w których dość często zmieniamy końcówki robocze. Korpus może być wykonany z tworzywa lub w pełni z metalu. Trzy szczęki obejmują walcowe wiertło. W tym uchwycie możemy również zastosować elementy o mocowaniu typu HEX jak bity, wiertła łopatkowe itp. Podobnie jak wersja kluczykowa występuje w rozmiarze 10 i 13mm

uchwyt SDS PLUS – opracowany w 1975r przez BOSCHA na podstawie rozwiązania firmy HILTI stał się od 2006 standardowym systemem mocowania wierteł i końcówek roboczych w elektronarzędziach większej mocy. Nazwa SDS pochodzi od niemieckiego Spannen durch System, czyli mocowanie systemowe, wcześniej miało być kojarzone jako „Steck-Dreh-Sitzt”- włóż-przekręć-gotowe. Średnica uchwytu to 10 mm, choć maksymalna średnica stosowanego wiertła to nawet 30mm. Faktycznie korzystanie z mocowania typu SDS jest bardzo wygodne, a wymiana wierteł dziecinnie prosta.

uchwyt SDS MAX – Wraz ze wzrostem mocy urządzeń pojawiła się konieczność zastosowania bardziej odpornych na pracę rozwiązań. Uchwyt SDS MAX przeznaczony jest dla wierteł o mocowaniu SDS MAX i średnicy trzpienia 18mm. Jest to prawie dwukrotnie więcej niż w przypadku popularnego SDS PLUS. Tak duży trzpień pozwala na użytkowanie wierteł o średnicy powyżej 30mm, a nawet ze średnicą 50mm. Ten typ uchwytu znajdziemy przede wszystkim w młotach udarowo-obrotowych jak DED7837.

uchwyt, stożek Morse’a – odmiana uchwytu wiertarskiego wykorzystywana przede wszystkim w wiertarkach stołowych czy obrabiarkach. Specjalna, stożkowa konstrukcja wierteł zapobiega wypadaniu lub ich obracaniu w uchwycie nawet podczas obróbki metalu dużą średnicą wiertła czy frezu. Silne spasowanie i precyzyjny montaż, wymaga, aby do wymiany wiertła użyć specjalnego wybijaka.

uchwyt HEX – przeznaczony do elektronarzędzi do najcięższej pracy. Spotykany głównie w młotach wyburzeniowych jak DED7848 i DED7849. Ze względu na bardzo wysoką moc udaru w tych urządzeniach sięgającą nawet 50J, uchwyt pozwala wyłącznie na pracę w formie kucia, bez wiercenia.

Jaką ostatecznie wiertarkę wybrać?

Przedstawiliśmy powyżej główne cechy wiertarek które warto wziąć pod uwagę przy zakupie potrzebnego narzędzia. Ważne żeby określić do czego i w jakich warunkach będziemy chcieli wiercić lub kuć, to pomoże nam wybrać odpowiedni typ wiertarki, jej podstawowe cechy i uchwyt roboczy. Rozwój technologii litowo-jonowej umożliwia nam bardzo sprawne wiercenie nawet w betonie, a tym bardziej przy pracy majsterkowicza ten typ elektronarzędzi sprawdzi się szczególnie dobrze ze względu na wygodę użytkowania.

Podsumowując - każdemu majsterkowiczowi polecamy wiertarko-wkrętarkę - to jest podstawowe narzędzie, które przy odrobinie wprawy usprawni wiele czynności. Przy wyborze modelu warto się rozeznać i wybrać konstrukcję nie tylko odpowiednią parametrami do potrzeb, ale oferuącą również dodatkowe możliwości jak kompatybilny z innymi urządzeniami akumulator. Dlatego z całą pewnością należy zwrócić uwagę na wiertarko-wkrętarki z serii SAS+ALL DED7041 i DED7142 posiadające 50Nm oraz udar.. Do wiercenia w drewnie i metalu polecamy wiertarki bezudarowe jak np. DEDRA DED7957. W przypadku prac wymagających większej precyzji, polecamy wiertarki stołowe ze statywem jak DEDRA DED7708C.

Do wiercenia w betonie polecamy młotowiertarkę SDS+ DED7850, która pozwoli również na podkuwanie. Przydatne przy usuwaniu płytek i resztek kleju. Do ciężkich prac polecamy młoty-udarowo obrotowe jak DEDRA DED7837, które poradzą sobie nawet w najtwardszych materiałach, a dodatkowe cechy konstrukcji jak system antywibracyjny AVR znacząco zwiększają komfort użytkowania.

Liczymy, że dzięki powyższemu tekstowi wybór będzie prostszy. Udanych odwiertów